Κρήτη

Όταν άρχισαν οι επιδρομές των πειρατών στις θάλασσες της Κρήτης, οι μοναχοί της μονής Αγίου Γεωργίου στις Μένιες αποφάσισαν να μεταφερθούν σε μια πιο ασφαλή τοποθεσία.

Ο Βυζαντινός ναός της Αγίας Παρασκευής στη Σίβα είναι ένας μικρός μονόχωρος ναός με τρούλο. Εξαιρετικές είναι οι τοιχογραφίες που χρονολογούνται από τις αρχές του 14ου αιώνα, ενώ υπάρχουν τμήματα παλαιότερων περιόδων.

Ο ναός του Αγίου Γεωργίου είναι τρίκλιτη βασιλική με υπερυψωμένο το μεσαίο κλίτος. Η ίδρυσή του χρονολογείται κατά το 13ο-14ο αιώνα και είναι ο μεγαλύτερος σε μέγεθος τοιχογραφημένος ναός των Αρχανών. Κατά την τελευταία ανακαίνιση (18ος-19ος αιώνας) η στέγη μπαζώθηκε με αποτέλεσμα να μειωθούν οι κλίσεις και να αλλοιωθεί η μορφή της.

Ο Ενετικός ναός του Αγίου Δημητρίου βρίσκεται κοντά στο Καστρί Βιάννου και ήταν το καθολικό της ομώνυμης μονής που λέγεται ότι κτίστηκε με γάλα (γαλακτόκτιστος). Σήμερα τα κελιά και τα άλλα κτίσματα της μονής είναι ερειπωμένα. Ο κατάγραφος ναός είναι μονόχωρος, καμαροσκέπαστος με εγκάρσιο νάρθηκα και με εισόδους στα νότια και στα δυτικά.

Η Αγία Παρασκευή που γιορτάζει 26 Ιουλίου είναι ένας μικρός, μονόχωρος καμαροσκέπαστος ναός όπως και οι περισσότεροι της εποχής της Βενετοκρατίας στην Κρήτη. Χρονολογείται στον 15ο αιώνα εποχή που η κατασκευή αντίστοιχων ναών γνώρισε τη μεγαλύτερη άνθιση στην ιστορία του νησιού.

Ο ναός του Αγίου Γεωργίου στον Κουρνά αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα σωζόμενα Βυζαντινά Μνημεία της Κρήτης. Είναι κτισμένος σε περίοπτη θέση με πανοραμική θέα ως τη θάλασσα και πιθανώς λειτούργησε ως μονή, καθώς υπάρχουν ίχνη κελιών.

Στα Μεσκλά Κυδωνίας συναντάμε δύο ναούς αφιερωμένους στην Παναγία, που είναι και η προστάτιδα του χωριού. Ο αρχικός παλιός ναός που είναι αφιερωμένος στη Σύλληψη της Θεοτόκου κτίστηκε πάνω στα ερείπια αρχαίου ιερού της Δήμητρας. Ήταν ο κεντρικός ναός του χωριού ως το 1972, όταν ξεκίνησε τη λειτουργία της η μεγαλύτερη εκκλησία που κτίστηκε λίγα μέτρα παραδίπλα, παρομοίως αφιερωμένη στην Παναγία.

Έξω από το χωριό Γαλατάς και πολύ κοντά στο Μινωικό Ανάκτορο συναντάμε το δίκλιτο ναό του Αγίου Ιωάννη στην τοποθεσία Δρακονερό. Ο ναός της Βυζαντινής εποχής φέρει τοιχογραφίες σε πολύ κακή κατάσταση, ενώ στο εσωτερικό του υπάρχει αρκοσόλιο (ταφικό μνημείο) πιθανώς του κτήτορα. Κοντά στο ναό υπάρχει πηγάδι με νερό.