Κρήτη

Η συνοικία της Αγίας Τριάδας στις Αρχάνες παίρνει το όνομα της από το ναό της Αγίας Τριάδας του 14ου αιώνα. Ο ναός είναι μονόχωρος με εγκάρσιο νάρθηκα με τοιχογραφίες που έχουν αποκατασταθεί.

Ο ναός του Αγίου Νικήτα (13ος αιώνας), που λειτούργησε κι ως μονή, βρίσκεται περίπου 300μ. ΒΑ του Φραγκοκάστελου, πάνω στα ερείπια παλαιοχριστιανικής βασιλικής του 6ου αιώνα. Στο εσωτερικό του φέρει ίχνη τοιχογραφιών σε κακή κατάσταση.

Πάνω στον κεντρικό δρόμο που οδηγεί από τα Ραβδούχα στην παραλία, συναντάμε τον Βυζαντινό ναό της Αγίας Μαρίνας με μοναδική θέα στη θάλασσα που είναι κτισμένος στην εσοχή βράχου. Ο ναός φέρει τοιχογραφικό διάκοσμο που έχει υποστεί αρκετές φθορές. Όπως σε πολλά ξωκλήσια της χερσονήσου του Ροδωπού, έτσι κι εδώ παρατηρούμε επιγραφές από τους διάφορους περιηγητές της εποχής.

Ο εντυπωσιακός ναός του Αρχαγγέλου Μιχαήλ (εορτάζει 8 Νοεμβρίου) στην κόψη του φαραγγιού της Αράδαινας είναι τετράστυλος σταυροειδής ναός με θόλο και χρονολογείται στον 14ο αιώνα, που κτίστηκε πάνω σε βασιλική του 5-6ου αιώνα που ανήκε στη πόλη Αραδήν.

Ο ναός της Αγίας Παρασκευής αποτελεί μετόχι της μονής Ασωμάτων και είναι μικρός σταυροειδής ναός. Σώζεται αρκοσόλιο (ταφικό μνημείο) και μια μόνο τοιχογραφία του Χριστού που ευλογεί τους κτήτορες.

Το βαπτιστήριο του Αγίου Παύλου βρίσκεται στην είσοδο του χωριού του Αγίου Ιωάννη, κοντά στη Φαιστό. Σύμφωνα με την παράδοση, όταν ο Απόστολος Παύλος ήρθε στην Κρήτη και κατευθύνθηκε προς την τότε πρωτεύουσα του νησιού (Γόρτυνα) πέρασε από το σημείο όπου δίδαξε το λόγο του Ιησού για δύο ημέρες.

Η ερειπωμένη σήμερα μονή του Αγίου Δημητρίου ανήκει στην κοινότητα του Αχεντριά και παλαιότερα ήταν οικισμός. Από το Βυζαντινό μοναστήρι στέκει ακόμη ο ναός του Αγίου Δημητρίου με πολύ παλιές αγιογραφίες. Στο προαύλιο του ναού υπάρχουν τα ερείπια από τα κελιά των μοναχών.

Ο ναός της Ζωοδόχου Πηγής στην τοποθεσία Δρακόνερο λειτούργησε ως μοναστήρι κατά την Ενετοκρατία. Θεωρείται ο μεγαλύτερος σταυροειδής ναός της Κρήτης με τρούλο. Στο εσωτερικό του ναού υπάρχει ένα από τα ωραιότερα αρκοσόλια του 16ου αιώνα (ταφικό μνημείο) με οικόσημο των Τζαγγαρόλων. Επίσης σώζεται τμήμα των τοιχογραφιών (Ασπασμός Πέτρου και Παύλου, Παναγία σε θρόνο κλπ).