Πεδιάδας

Ο ναός του Αγίου Βασιλείου στο Κουτουλουφάρι κτίστηκε το 1840 και έχει ενσωματώσει τον αρχικό μικρότερο ναό του 14ου αιώνα. Στο μικρότερο ναό σώζονται λίγες τοιχογραφίες, ανάμεσά τους ξεχωρίζουν οι Μυροφόρες και η Σταύρωση.

Η Κάμινος είναι μια πολύ εύφορη λαγκαδιά με χιλιάδες ελιές που μοιράζεται σε τρία χωριά. Παλαιότερα στην ευρύτερη περιοχής της υπήρχανε και 3 ναοί που ανήκανε στο μεσαιωνικό οικισμό που υπήρχε εκεί και που σήμερα έχει εξαφανιστεί. Οι τρεις ναοί της Καμίνου ήτανε ο πολύ σημαντικός και μεγαλοπρεπής ναός του Μιχαήλ Αρχαγγέλου, ο ναός του Χριστού και ο άγνωστος σήμερα Άγιος Δημήτριος που κατεδαφίστηκε.

Πάνω στο μονοπάτι που οδηγεί από το Χουδέτσι στο σιναΐτικο μοναστήρι της Παναγίας Σπηλιώτισσας, συναντάμε τον πολύ παλαιό ναό του Αγίου Νικολάου. Είναι ο μόνος ναός του Χουδετσίου που εξιστορείται από τον Gerola στον κατάλογο των τοιχογραφημένων ναών της Κρήτης. Ο ναός ήταν αρχικά μονόχωρος καμαροσκέπαστος και αργότερα προστέθηκε επέκταση αποκτώντας επιπλέον επιμήκες σχήμα. Στο εσωτερικό του φέρει ίχνη τοιχογραφιών από την εποχή της Ενετοκρατίας.

Ο Άγιος Δημήτριος στη Γαλίφα υπήρξε μοναστήρι κατά την Ενετοκρατία, όπως μαρτυρούν ακόμη και σήμερα τα διάσπαρτα ίχνη κελιών τριγύρω του. Εντύπωση προκαλεί το θύρωμα με την ανάγλυφη αναπαράσταση του έφιππου Αγίου Δημητρίου. Το μοναστήρι υπήρξε μετόχι της μονής Αγκαράθου.

Στο κέντρο του χωριού Ευαγγελισμός, γνωστό κι ως Μουχτάροι (η Μουρτάροι), βρίσκεται ο ναός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, από τον οποίο παίρνει το χωριό το όνομά του. Στον εξωτερικό τοίχο υπάρχει πλάκα από την αρχαία Λύττο, ενώ στο εσωτερικό σώζονται λίγες αλλά εξαιρετικές τοιχογραφίες του 14ου αιώνα.

Πολύ κοντά στο Castel di Beto στις Μελέσες συναντάμε τον Βυζαντινό ναό του Αγίου Αντωνίου. Φέρει τοιχογραφίες (ίχνη) σε κακή κατάσταση.

Πολύ κοντά στην έρημη σήμερα μονή του Προφήτη Ηλία και λίγο πριν την αρχαία ακρόπολη του Σμαρίου βρίσκεται ο λιτός μονόχωρος ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος Χριστού, το εσωτερικό του οποίου φέρει τοιχογραφίες του 14ου αιώνα. Ανάμεσα στις τοιχογραφίες που διακρίνονται ακόμη περιλαμβάνονται σκηνές από το Δωδεκάορτο (δηλαδή τις δώδεκα σημαντικές γιορτές του έτους), διάφοροι άγιοι, συλλειτουργούντες ιεράρχες και η Δέηση.

Ο Ναός της Παναγίας στον ερειπωμένο οικισμό των Κάτω Αστρακών είναι μονόχωρος ναός του 16ου αιώνα που φέρει ίχνη τοιχογραφιών. Επίσης, στη δυτική όψη υπάρχει οικόσημο με δικέφαλο αετό με τη χρονολογία 1555 και μέσα στην εκκλησία υπάρχει τάφος.