Πεδιάδας

Ο ναός της Παναγίας της Παντάνασσας (Κοίμηση Θεοτόκου) βρίσκεται σε μια κατάφυτη περιοχή βορειοδυτικά του Αβδού. Κτίστηκε το 1600 με δαπάνη του Νικόλαου Λυγίζου. Ο ναός φέρει πανέμορφο ανάγλυφο θύρωμα και αγιοθύριδο από μάρμαρο.

Ένας από τους πολλούς κατάγραφους ναούς της Επισκοπής Πεδιάδος είναι του Μιχαήλ Αρχαγγέλου. Ο ναός ήταν πιθανότατα αρχικά αφιερωμένος στη Σύναξη των Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ (εορτ. 8 Νοεμβρίου), καθώς εικονίζονται και οι δύο με ανάγλυφο φωτοστέφανο.

Ένας από τους πολλούς κατάγραφους ναούς της Επισκοπής Πεδιάδος είναι ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος. Ο ναός, που είναι αφιερωμένος στην Αποτομή του Τιμίου Προδρόμου φέρει εξαιρετικές τοιχογραφίες του 14ου αιώνα. Στο δάπεδο υπάρχουν δύο τάφοι, ενώ εξωτερικά υπάρχει αρκοσόλιο (ταφικό μνημείο) που πιθανότατα ανήκει στον κτήτορα του ναού.

Σε μια αγροτική περιοχή της Επισκοπής Πεδιάδος Ηρακλείου βρίσκεται ο ξεχασμένος και άγνωστος σε όλους σχεδόν Άγιος Φωκάς. Ο Άγιος Φωκάς είναι μια κατεστραμμένη εκκλησία που στις μέρες μας έχει μετατραπεί σε ένα σωρό από πέτρες που κάποτε αποτελούσαν τον περικαλλή αυτό ναό.

Πρόκειται για το σημερινό κοιμητηριακό ναό του Αβδού. Ο ναός που χρονολογείται στον 14-15ο αιώνα φέρει τοιχογραφίες των αδερφών Εμμανουήλ και Ιωάννη Φωκά. Στο χώρο του Ιερού, στην κόγχη διακρίνεται η παράσταση των «Συλλειτουργούντων Ιεραρχών», σε ψηλότερη ζώνη η «Κοινωνία των Αποστόλων» και στο τεταρτοσφαίριο το «Τρίμορφο» ενώ στον ανατολικό τοίχο η παράσταση του Ευαγγελισμού.

Κοντά στη Γαλίφα Πεδιάδος σώζεται ο δίκλιτος ναός της Αγίας Παρασκευής και του Αγίου Παντελεήμονος. Ο ναός που χρονολογείται στον 13ο αιώνα φέρει εξαιρετικές τοιχογραφίες επαρχιώτη ζωγράφου σε πολύ καλή κατάσταση.

Βόρεια από τους Κουνάβους, στη ρεματιά που συγκεντρώνει τα νερά της περιοχής πριν μετατραπεί στο μικρό φαράγγι των Κουνάβων, συναντάμε το ναό του Αγίου Ιωάννη του Πρόδρομου. Ο ναός φέρει τοιχογραφίες του 14ου αιώνα.

Στο υψηλότερο σημείο του έρημου χωριού Κάτω Αστρακοί δέσποζε ο Άγιος Γεώργιος ο Βουρβουλίτης, ο οποίος δυστυχώς σήμερα βρίσκεται σε ερειπωμένη κατάσταση. Ο ναός ήταν κτισμένος στη θέση παλαιοχριστιανικής Βασιλικής. Δίπλα στο ναό, στο σημείο που βρίσκονται σήμερα οι σωλήνες για την ύδρευση των τριγύρω χωραφιών, υπήρχε πηγή με το «Αγίασμα του Αγίου Γεωργίου».