Κρήτη

Ο κοιμητηριακός ναός του χωριού Αρχοντικό Μονοφατσίου είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Ενώ ο εξωτερικός χώρος δεν μας προδιαθέτει, το εσωτερικό εντυπωσιάζει με τον Βυζαντινό τοιχογραφικό διάκοσμο που βρίσκεται σε σχετικά καλή κατάσταση.

Από το χωριό Προδρόμι της επαρχίας Σελίνου ξεκινάει χωματόδρομος που οδηγεί προς το φαράγγι της Λισού. Πάνω στο δρόμο συναντάμε το μικρό και μονόχωρο ναό του Αγίου Γεωργίου. Στο εσωτερικό του φέρει τοιχογραφίες του 14ου αιώνα από τον Ιωάννη Παγωμένο, έναν από τους διασημότερους αγιογράφους της Ανατολικής Κρήτης.

Ο ναός των Αγίων Αποστόλων αποτελεί το στολίδι και το καμάρι των κατοίκων της γειτονιάς του Λυγαρά στο Καβούσι λόγω της παλαιότητάς του και των μοναδικής ομορφιάς αγιογραφιών που έχει. Πρόκειται για ένα μονόχωρο καμαροσκέπαστο και πραγματικά κατάγραφο ναό που χρονολογείται ανάμεσα στο 1200 -1250.

Ο ναός του Αγίου Γεωργίου στον Αργουλιδέ Ακρωτηρίου είναι κτισμένος τον 14ο αιώνα, όπως και ο κοντινός ναός των Αγίων Αρτεμίου και Παρασκευής. Ο ναός φέρει τοιχογραφίες του 14ου αιώνα στο εσωτερικό του και μαζί με τους ναούς του Μιχαήλ Αρχάγγελο και του Ευαγγελισμού στο Βόθωνα αποτελούν τους μόνους ναούς του Ακρωτηρίου που διασώζουν τις τοιχογραφίες τους.

Ο Ναός της Παναγίας στις Λιθίνες Σητείας βρίσκεται στο κέντρο του χωριού. Αποτελείται από τον αρχικό Βυζαντινό ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου, που περιέργως τιμάται στο Γενέσιο της Θεοτόκου, στον οποίο προστέθηκαν στα μέσα του 20ου αιώνα δύο ακόμη κλίτη.

Στο βόρειο άκρο του κάμπου του Καστελίου, ανάμεσα στα χωριά Σκλαβεροχώρι και Αποστόλοι Πεδιάδος Ηρακλείου βρίσκεται η Παναγία Κερά. Η πρόσβαση είναι πάρα πολύ εύκολη γιατί είναι πάνω στο δρόμο από όπου και φαίνεται. Υπάρχει και κατατοπιστική πινακίδα που μας ενημερώνει ότι ο ναός είναι του 14ου αιώνα μ.Χ.

Στη γειτονιά Καβαλαριά στο Αρμί των Ανωγείων Μυλοποτάμου βρίσκεται ο επιβλητικός δίκλιτος ναός του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου και των Εισοδίων της Παναγίας. Στο εσωτερικό του υπάρχει εντυπωσιακό ξυλόγλυπτο τέμπλο με ανάγλυφες λεπτομέρειες. Το νότιο κλίτος φέρει τοιχογραφικό διάκοσμο των αρχών του 14ου αιώνα.

Ο ναός αυτός πέρα από την όποια λαογραφική αξία έχει αφού εκεί είχανε επιλέξει οι ντόπιοι να θάβουν τα αβάπτιστα παιδιά τους έχει και πολύ σημαντικά αξία και ιστορία σαν ναός. Πρόκειται για ένα μονόχωρο, καμαροσκέπαστο καθαρά βυζαντινό ναό ο οποίος είναι πολύ πιθανόν να προηγείται της Βενετοκρατίας στην Κρήτη κρίνοντας από τα κεραμικά τούβλα που έχουν χρησιμοποιηθεί για το στόλισμα και το στερέωμα στην εξωτερική πλευρά του κυλίνδρου του ιερού βήματος