Κρήτη

Ένας από τους πολλούς κατάγραφους ναούς της Επισκοπής Πεδιάδος είναι ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος. Ο ναός, που είναι αφιερωμένος στην Αποτομή του Τιμίου Προδρόμου φέρει εξαιρετικές τοιχογραφίες του 14ου αιώνα. Στο δάπεδο υπάρχουν δύο τάφοι, ενώ εξωτερικά υπάρχει αρκοσόλιο (ταφικό μνημείο) που πιθανότατα ανήκει στον κτήτορα του ναού.

Ο ναός της Παναγίας στο Κεραμούτσι ήταν αρχικά μονόχωρος και τοιχογραφημένος. Από το αρχικό κτίριο σώζεται το ανατολικό τμήμα (η αψίδα του ιερού) με λαϊκές τοιχογραφίες του 14ου αιώνα. Τον 16ο αιώνα ο ναός, για άγνωστο λόγο, ανακαινίστηκε και μετατράπηκε σε σταυροειδή με τρούλο.

Ο μεγάλος κοιμητηριακός ναός της Νεάπολης είναι δίκλιτος ναός αφιερωμένος στο Σωτήρα Χριστό και στους Αγίους Πάντες. Ο ναός φέρει τοιχογραφίες του 14ου αιώνα σε σχετικά καλή κατάσταση. Η ύπαρξη δεξαμενής υπονοεί ότι ο χώρος χρησιμοποιήθηκε ως μονή.

Ο δίκλιτος ναός του Αγίου Νικολάου και της Αγίας Άννας βρίσκεται στο χωριό Ελένες. Το κλίτος του Αγίου Νικολάου φέρει εξαιρετικές τοιχογραφίες που χρονολογούνται στον 13ο αιώνα, ενώ υπάρχει επιγραφή με χρονολογία του 1609. Το κλίτος της Αγίας Άννας φέρει σύγχρονες τοιχογραφίες.

Πρόκειται για το σημερινό κοιμητηριακό ναό του Αβδού. Ο ναός που χρονολογείται στον 14-15ο αιώνα φέρει τοιχογραφίες των αδερφών Εμμανουήλ και Ιωάννη Φωκά. Στο χώρο του Ιερού, στην κόγχη διακρίνεται η παράσταση των «Συλλειτουργούντων Ιεραρχών», σε ψηλότερη ζώνη η «Κοινωνία των Αποστόλων» και στο τεταρτοσφαίριο το «Τρίμορφο» ενώ στον ανατολικό τοίχο η παράσταση του Ευαγγελισμού.

Ο ναός των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου βρίσκεται στη συνοικία Αμπομπάντενα ή Αομπάδενα του Αγίου Μύρωνα και είναι μονόχωρος καμαροσκέπαστος ναός που φέρει τοιχογραφίες με έντονο νεκρικό χαρακτήρα. Είναι η μοναδική εκκλησία στην οποία οι τοιχογραφίες έχουν εκτελεστεί σε πανί (καναβάτσο), που έχει επικολληθεί στην τοιχοποιία του ναού.

Ο ναός του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου βρίσκεται στο κέντρο των Μαργαριτών και είναι μονόχωρος καμαροσκέπαστος ναός. Κάτω από το στρώμα σοβά έχουν αποκαλυφθεί μερικές τοιχογραφίες του 1383. Στην είσοδο του ναού υπάρχει οικόσημο.

Ο διπλός ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος και της Αγίας Άννας βρίσκεται στο νεκροταφείο του οικισμού της Αρχαίας Ελεύθερνας. Ο αρχικός του 10ου αιώνα έχει τρούλο κι είναι κτισμένος στα ερείπια παλιότερου του 6ου αιώνα. Στον τρούλο σώζεται τοιχογραφία του Παντοκράτορα, ενώ στο δάπεδο υπάρχει τάφος.