Αρχαία Λάππα
Νομίσματα της Αρχαίας ΛάππαςΗ Αρχαία Λάππα ήταν κτισμένη στην περιοχή της σημερινής Αργυρούπολης, 27χλμ νοτιοδυτικά του Ρεθύμνου. Η περιοχή και σήμερα είναι πασίγνωστη για τις πηγές με τους μικρούς καταρράκτες που κινούσαν παλιά υδρόμυλους και το καταπράσινο τοπίο, που προσελκύει χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο. Η Λάππα, μετέπειτα Λάππη ή Λάμπη, ανήκε στις πόλεις που λέγεται ότι ίδρυσε ο βασιλιάς των Μυκηνών και τους Άργους Αγαμέμνονας στην Κρήτη. Στη Λάππα κατέφυγαν οι Λύττιοι μετά τη σφαγή της Λύττου από την Κνωσό. Το 193 πΧ η Λάππα σύναψε συμμαχία με την Τέω της Ιωνίας και δέκα χρόνια αργότερα με την Πέργαμο.
Η πόλη άνθισε ως το 68πΧ, όταν ο ρωμαίος στρατηγός Κόιντος Καικίλιος Μέτελλος την κατέστρεψε. Επανήλθε ως Ρωμαϊκή πόλη που έλαβε ιδιαίτερα προνόμια, κατά το τέλος της Ρωμαιοκρατίας, που διαφαίνεται από τα υπέροχα μνημεία που έχουν βρεθεί και από τα νομίσματα που έκοβε με αναπαράσταση του Απόλλωνα και της Εκάτης. Στην περιοχή έχουν εντοπιστεί ρωμαϊκά λουτρά και παλαιοχριστιανικές βασιλικές, ενώ έχουν εντοπιστεί μωσαϊκά με ψηφιδωτά, επιγραφές και αγάλματα του Δία, της Αφροδίτης και του Διονύσου. Επίσης σπουδαίο ρόλο φαίνεται πως διαδραμάτισε και το Σπήλαιο της Αγίας Δύναμης, με την πολύ σημαντική πηγή που αναβλύζει μέσα από το βράχο.
Επίσης, κοντά στο χωριό υπάρχει ο ναός των Πέντε Παρθένων (Θέκλα, Μαριάννα, Αιθανά ή Αθηνά, Μάρθα και Μαρία) που κατά την τοπική παράδοση έζησαν εκεί και σφαγιάστηκαν από τους Τούρκους, ενώ τα πτώματα τους τα βρήκαν Χριστιανοί της περιοχής και τα έθαψαν στο λαξευτό τάφο που βρίσκεται εντός της εκκλησίας. Δίπλα έχει εντοπιστεί Ρωμαϊκό νεκροταφείο με λαξευτούς τάφους, σε ένα καταπράσινο σημείο με πηγή νερού κι ένα πλατάνι που έχει χαρακτηριστεί μνημειακό.
Με την άφιξη των Αράβων στην Κρήτη η πόλη καταστράφηκε, όπως και η Επισκοπή που είχε ιδρύσει ο Απόστολος Τίτος. Κατά την Ενετοκρατία η πόλη πέρασε από τους Χορτάτσηδες στα χέρια του Αλεξίου Καλλέργη. Τότε ήκμασε εκ νέου, γεγονός που αποτυπώνεται έντονα στα υπέροχα Βενετσιάνικα κτίρια του σημερινού χωριού και στις αγιογραφημένες εκκλησίες της. Οι Τούρκοι ονόμασαν την πόλη Γαϊδουρόπολη ως το 1822, όταν και οι επαναστάτες την μετονόμασαν σε Αργυρούπολη. Στην Αργυρούπολη πραγματοποιήθηκε και η Γενική Συνέλευση των Κρητικών το 1867 και το 1878, χρονιά κατά την οποία αποφασίστηκε η ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα.
