⭐ Ταξιδιωτικός Οδηγός Κρήτης⛵⭐ - Μονή Προφήτη Ηλία στα Ρούστικα

Μονή Προφήτη Ηλία στα Ρούστικα

(9 ψήφοι)

Η Μονή Προφήτη Ηλία Ρουστίκων βρίσκεται σε ένα ψηλό λόφο με πανοραμική θέα, 20χλμ νότια του Ρεθύμνου, νότια από το χωριό Ρούστικα. Είναι ένα σχετικά άγνωστο μοναστήρι της Κρήτης, παρόλο που έχει ιδρυθεί από την εποχή της Ενετοκρατίας και είναι από τα ιστορικότερα στο νησί, καθώς είχε υπό την κατοχή της πολλά μετόχια σε διάφορες περιοχές του νησιού (π.χ. Μονή του Φοίνικα στα Σελλιά, Μονή Ταξιαρχών στον Καλονύκτη, Άγιοι Θεόδωροι στον Πετρέ, κα).

Η μονή ιδρύθηκε λίγο πριν την κατάκτηση της Κρήτης από τους Οθωμανούς από την οικογένεια των Βλαστών, οι οποίοι της αφιέρωσαν την περιουσία της για να τη διασώσουν από τη δήμευση υπέρ του Οθωμανικού κράτους. Συνέχισε απρόσκοπτα τη λειτουργία της κατά την Τουρκοκρατία, καθώς το 1647 ο ηγούμενος Κοσμάς Βλαστός υπέγραψε δήλωση υποταγής στους Τούρκους. Ωστόσο, από το 1823 καταστράφηκε πολλάκις από τους Τούρκους, με τελευταία φορά κατά την επανάσταση του 1866, καθώς συμμετείχε ενεργά στον αγώνα εναντίον τους. Επίσης, η συμβολή της στη διατήρηση της Κρητικής ιστορίας είναι τεράστια, καθώς εδώ κρύφτηκε το Ιστορικό Αρχείο της Κρήτης κατά τη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής.

Το μοναστήρι έχει κτιστεί με φρουριακή αρχιτεκτονική. Τα κτίρια της μονής έχουν κτιστεί στη σημερινή μορφή τους μετά το 1866, εκτός από το ναό που έλαβε τη σημερινή του μορφή περίπου το 1830 Στο χώρο της αυλής δεσπόζει η τρίκλιτη βασιλική με τρούλο του Προφήτη Ηλία (εορτ. 20 Ιουλίου), της Αγίας Τριάδας και της Αγίας Ζώνης. Το κωδωνοστάσιο της μονής, μαζί με αυτό της μονής Αρκαδίου, αποτελούν τα μοναδικά διασωζόμενα Ενετικά κωδωνοστάσια στην Κρήτη και χρονολογείται στο 1637. Γύρω από την αυλή θα δείτε τα διώροφα κελιά των μοναχών, τον ημιτελή ξενώνα και την Τράπεζα.

Μέσα στον ναό θα δείτε το παλιό ξυλόγλυπτο τέμπλο του Αετού Κατζουράκη με τις εικόνες του Αντωνίου Βεβελάκη (19ος αιώνας), το θρόνο (1843) και τον άμβωνα. Επίσης, στο Ιερό φυλάσσονται πολλά κειμήλια, όπως ιερά σκεύη, άμφια, ευαγγέλια, σταυροί, λείψανα διαφόρων Αγίων, καθώς και ένας χρυσοκέντητος Επιτάφιος, βιβλία (από το 1640) και χειρόγραφα (από το 1620).

Χρονολόγιο

1587: Έγγραφο μαρτυράει την ύπαρξη της μονής. Η μονή ίσως είχε ιδρυθεί από την Βυζαντινή οικογένεια των Βλαστών.
1630-40: Ο ηγούμενος Μητροφάνης Βλαστός ξεκινάει τις εργασίες ανακαίνισης του καθολικού της Μονής Προφήτη Ηλία.
1646: Μετά την κατάληψη της Δυτικής Κρήτης από τους Τούρκους το 1645, οι εργασίες ανέγερσης της μονής σταματούν.
1646: Όπως και η Μονή Αρκαδίου, η μονή του Προφήτη Ηλία με ηγούμενο τον Κοσμά Βλαστό αποσπάει το προνόμιο να έχει κωδωνοστάσιο, που γενικά απαγορευόταν. Γι’αυτό οι Τούρκοι την ονομάζουν Τσανλί Μαναστήρ (δικαιούχος κώδωνας).
1655: Οι Τούρκοι αίρουν το προνόμιο της μονής να έχει κωδωνοστάσιο.
1667: Ολοκληρώνεται το κτίσιμο του μοναστηριού.
1713: Ο Πατριάρχης Κύριλλος Δ΄ ορίζει τη μονή ως σταυροπηγιακή, δηλαδή άμεσα διοικούμενη από το Πατριαρχείο.
1778: Ο Πατριάρχης Σωφρόνιος Β΄ ανανεώνει τη σταυροπηγιακή αξία της μονής.
1797: Ο Πατριάρχης άγιος Γρηγόριος ο Ε΄ ανανεώνει τη σταυροπηγιακή αξία του μοναστηριού.
1821: Η μονή γίνεται κρησφύγετο των επαναστατών της περιοχής και συμμετέχει στον Αγώνα.
1823: Οι Τούρκοι του Χουσεΐν Μπέη καταστρέφουν εντελώς τη μονή, εκτός του Καθολικό της.
1831: Μετά την απόδοση της Κρήτης στους Αιγυπτίους (1831-40), ο ηγούμενος Συμεών Καβάκης αναστηλώνει τη μονή του Προφήτη Ηλία. Γκρεμίζεται ο παλιός ναός και στη θέση του κτίζεται μεγαλύτερος.
1832: Εγκαινιάζεται ο νέος ναός του Προφήτη Ηλία.
1844-49: Ο γλύπτης Αετός Κατζουράκης φιλοτεχνεί το τέμπλο, τον άμβωνα και τον επισκοπικό θρόνο.
1847: Ο αγιογράφος Αντώνιος Βεβελάκης ζωγραφίζει την εικόνα του Προφήτη Ηλία, που βρίσκεται στο εικονοστάσι.
1866: Η μονή υποθάλπει επαναστάτες. Οι Τούρκοι καταστρέφουν ξανά τη μονή, που ξανακτίζεται λίγα χρόνια αργότερα.
1896: Ο Αγαθάγγελος Βερνάρδος δωρίζει όλη την χρηματική περιουσία της μονής για την ενίσχυση της επανάστασης.
1905: Ο ζωγράφος Γαλληνός ζωγραφίζει τον Παντοκράτορα στο τρούλο του ναού.
1911: Λόγω της οικονομικής δυσχέρειας της μονής, σταματούν οι εργασίες ανέγερσης του ξενώνα, που είναι ημιτελής ως και σήμερα.
1941: Ο ηγούμενος Ιερόθεος Πετράκης διαφυλάττει το Ιστορικό Αρχείο Κρήτης στη μονή.