Κρήτη

Νότια του χωριού Μάλλες της επαρχίας Ιεράπετρας βρίσκεται το ερειπωμένο σήμερα χωριό της Λούτρας, όπου δεσπόζει ακόμη ο επιβλητικός ναός του Αγίου Γεωργίου δίπλα σε ένα όμορφο κυπαρίσι. Λόγω του μεγέθους του, πιστεύεται ότι υπήρξε έδρα Επισκοπής Ιεράς, όπως η κοντινή Παναγία Αρμού. Ο ναός είναι κτισμένος στη θέση παλαιότερης τρίκλιτης βασιλικής.

Ο ναός της Αγίας Ειρήνης στην κοιλάδα της Αύγου στην περιφέρεια του Καβουσίου Ιεράπετρας χρονολογείται στον 14ο αιώνα και φέρει τοιχογραφίες του 1410-1411. Ο ναός πιστεύεται ότι υπήρξε καθολικό μικρής γυναικείας μονής, αλλά δε σώζονται άλλα κτίσματα.

Το χωριό Σταυρός Ιεράπετρας, γνωστό με το παλαιότερο όνομα Καπίστρι, διασώζει αρκετά μεγάλο αριθμό ναών, γεγονός που υποδεικνύει την ακμαία του πορεία στο παρελθόν. Ένας από τους πιο εντυπωσιακούς ναούς του βρίσκεται λίγα μέτρα νότια από τον οικισμό και ονομάζεται Κάτω Άη Γιώργης.

Ο μικρός μονόχωρος ναός του Αγίου Μάμα βρίσκεται βόρεια του χωριού Καπίστρι ή Σταυρός της επαρχίας Ιεράπετρας, πολύ κοντά στη Μονή της Παναγίας στο Γουρνί και στο ναό της Αγίας Σοφίας.

Ο ναός του Μιχαήλ Αρχαγγέλου ή Αστράτηγου βρίσκεται σε αγροτική τοποθεσία πολύ κοντά στο χωριό Κούνενι (σημερινή Βάθη) και ανήκει στον αρχιτεκτονικό τύπο του μονόχωρου καμαροσκέπαστου. Εσωτερικά ο ναός φέρει τοιχογραφικό διάκοσμο του Ιωάννη Παγωμένου.

Η μονή της Παναγίας του Καλού Νερού λειτούργησε πιθανώς για πρώτη φορά τον 15ο αιώνα δίπλα στη σημαντική πηγή νερού της περιοχής και λειτούργησε πιθανά ως το κέντρο συγκέντρωσης για τους ερημίτες που αποσύρονταν στα πολλά σπήλαια τριγύρω.

Ο ναός του Σωτήρος Χριστού βρίσκεται στο κοιμητήριο του χωριού Κεφάλι των Εννιά Χωριών Κισάμου και είναι αφιερωμένος στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος (εορτ. 6 Αυγούστου). Ο μονόχωρος καμαροσκέπαστος ναός εξωτερικά έχει αλλοιωθεί από νεότερες επεμβάσεις, αλλά εσωτερικά διασώζει πλούσιο τοιχογραφικό διάκοσμο του 1320, σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή.

Ο κατάγραφος ναός του Αγίου Νικολάου είναι κτισμένος σε αγροτική περιοχή βορειοανατολικά της Μονής Σελίνου. Το αρχαιότερο ανατολικό του τμήμα κτίσθηκε στον αρχιτεκτονικό τύπο του μονόχωρου καμαροσκέπαστου ναού με τυφλά αψιδώματα στους πλαϊνούς τοίχους.