Κρήτη

Ο ναός της Παναγίας της Μεσοχωρίτισσας βρίσκεται στο κέντρο του γραφικού χωριού Μάλλες της επαρχίας Ιεράπετρας. Είναι καμαροσκέπαστος ναός, στον οποίο έχει προστεθεί σε δεύτερη φάση εγκάρσιο κλίτος. Και τα δύο τμήματα από τις δύο φάσεις κατασκευής φέρουν τοιχογραφίες, με το δυτικότερο να είναι το νεότερο.

Ο Βυζαντινός ναός της Αγίας Άννας βρίσκεται λίγα μέτρα δυτικά του οικισμού της Θρυπτής και ακριβώς πάνω από την αρχή του ρέματος που σχηματίζει το επιβλητικό φαράγγι του Χα. Ο ναός είναι μικρός μονόχωρος και είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Αγίας Άννας (εορτ. 25 Ιουλίου).

Ο ναός της Παναγίας της Γαλατιανής ή Γαλενιανής βρίσκεται μέσα στα Μάλια και αποτελείται από τρία κλίτη, ως αποτέλεσμα της διαδοχικής προσθήκης το δύο κλιτών στον αρχικά μονόχωρο ναό του 14ου αιώνα που σήμερα αποτελεί το κεντρικό κλίτος. Τα τρία κλίτη είναι αφιερωμένα στους Αγίους Δέκα, στα Εισόδια της Θεοτόκου και στον Άγιο Χαράλαμπο και χρονολογούνται στο 1840, τον 14ο αιώνα και στο 1898 αντίστοιχα.

Ο ναός της Αγίας Κυριακής βρίσκεται στις όχθες του ποταμού Μουσέλα, που τροφοδοτείται από τις πλούσιες πηγές της Αργυρούπολης. Αποτελεί το αποτέλεσμα της μετατροπής ενός υστερορωμαϊκού λουτρού σε εκκλησία κατά τον 9ο αιώνα. Ο ναός καταλαμβάνει τον κυρίως χώρο του λουτρού, που ήταν κτισμένος με πλίνθους, και έχει επεκταθεί με την προσθήκη της αψίδας του ιερού βήματος.

Για τα συνήθη δεδομένα της ανατολικής Κρήτης ο ναός του Αγίου Γεωργίου στο Καβούσι Ιεράπετρας είναι ένας μεγάλων διαστάσεων καμαροσπεπής ναός με δύο πτερύγια στο δυτικό τμήμα που δημιουργεί ένα νάρθηκα σε διάταξη Τ. Το μεγάλο μέρος του ναού προέξυψε μάλλον από επέκταση προς ανατολάς σε δεύτερη οικοδομική φάση.

Ο Άγιος Γεώργιος στον Αρτό είναι μικρός, μονόχωρος και καμαροσκέπαστος, όπως και οι περισσότεροι Βυζαντινοί ναοί της Κρητικής υπαίθρου, και φέρει σταυρό από στρογγυλά πινάκια πάνω από την είσοδό του. Αυτό που τον κάνει να ξεχωρίζει όμως είναι οι σημαντικές τοιχογραφίες στο εσωτερικό του που χρονολογούνται στο 1401.

Ο ναός της Παναγίας στο κέντρο του μικρού χωριού Αγία Παρασκευή της επαρχίας Αμαρίου είναι καμαροσκέπαστος και μονόκλιτος. Σύμφωνα με κτητορική επιγραφή στην είσοδο ο ναός κτίστηκε το 1516 με δαπάνη της οικογένειας Γεωργίου Βαρούχα.

Ο ναός του Αγίου Γεωργίου βρίσκεται στο λιβάδι της Άνω Βιάννου, πάνω στο δρόμο που οδηγεί στην Αγία Μονή. Είναι μικρός καμαροσκέπαστος και μονόχωρος ναός που φέρει στο εσωτερικό του τοιχογραφίες του Ιωάννη Μουσούρου που χρονολογουνται στις αρχές του 15ου αιώνα (υπάρχει χρονολογία 1401).