Παρελθόν

Το Λαογραφικό Μουσείο βρίσκεται στο χωριό Αστέρι, 13 χλμ δυτικά της πόλης του Ρεθύμνου. Ξεκίνησε τη λειτουργία του το 2009 και στεγάζεται σε ένα Κρητικό παραδοσιακό σπίτι,

Μια ιδιαίτερη Μινωική αγροικία με ελλειψοειδές σχήμα έχει εντοπιστεί στη θέση Σουβλωτό Μουρί, κοντά στο Χαμέζι Σητείας. Η αγροικία ανασκάφηκε το 1902 από τον Ξανθουδίδη και το σχήμα της αποτέλεσε αντικείμενο μελέτης από τους αρχαιολόγους.

Το Ιστορικό Μουσείο Βοριζίων «Ο Σπήλιος» βρίσκεται στο χωριό Βορίζια του Ηρακλείου και φιλοξενείται σε σπηλιά πάνω από το χωριό, όπου μέχρι και την ίδρυσή του χρησιμοποιούνταν για τυροκομία. Το μουσείο εγκαινιάστηκε στις 16 Αυγούστου 2014.

Ο Μύλος του Γαζέπη βρίσκεται κοντά στο χωριό Νιπιδιτός κι έχει κηρυχθεί προστατευόμενο μνημείο από την Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων. Εδώ ο Μαθιός Αποστολάκης από το Νιπιδιτό, που είχε το παρατσούκλι Gazep (δηλαδή «αντιδραστικός»), στα μέσα του 19ου αιώνα έκτισε έναν ανεμόμυλο. Στη συνέχεια πέρασε στα χέρια του γιου του Μιχάλη και μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο κληρονομήθηκε σε κάποιον Καλούδη.

Η αρχαία πόλη Φαλάννα εντοπίζεται στη θέση που βρίσκεται σήμερα ο εγκαταλελειμμένος οικισμός Ονιθέ, όπου καταλαμβάνει μεγάλο πλάτωμα σε φυσικά οχυρωμένο σημείο. Η πρώτη χρήση του χώρου τοποθετείται στη Νεολιθική Εποχή, αλλά η πόλη άνθισε κατά τους αρχαϊκούς χρόνους (7-6ος αιώνας π.Χ.). Η Φαλάννα ήταν μικρή πόλη εξαρτώμενη από τη Ρύθημνα.

Τα Κολοκάσια είναι ένας ερειπωμένος οικισμός της επαρχίας Σφακίων, κοντά στην έξοδο του φαραγγιού του Ασφένδου και κοντά στο χωριό Άγιος Νεκτάριος. Οι κάτοικοί του το εγκατέλειψαν κυρίως λόγω της απομονωμένης του θέσης και εγκαταστάθηκαν στον Άγιο Νεκτάριο. Σήμερα τα περισσότερα σπίτια είναι ερειπωμένα, ενώ μερικά έχουν αναπαλαιωθεί από Γερμανούς που αγόρασαν τα χαλάσματα. Τα σπίτια αποτελούν ζωντανό παράδειγμα της λιτής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής των Σφακίων.

Στην περιοχή Πυργί της αρχαίας Ελεύθερνας Μυλοποτάμου, που βρίσκεται 24km ανατολικά του Ρεθύμνου, υπάρχουν τα ερείπια ενός πύργου φρουριακής μορφής. Ο πύργος αυτός ήταν προρωμαϊκό κτίσμα και προστάτευε τη μοναδική είσοδο της αρχαίας πόλης.

Στην περιοχή της Κανδάνου οι Οθωμανοί έκτισαν τέσσερις πύργους με πολεμίστρες για να προστατευτούν από τους επαναστάτες των γειτονικών περιοχών. Ίχνη ενός πύργου σώζονται ακόμη και σήμερα πάνω από το χωριό Βαμβακάδες, ενώ οι πύργοι στο Ανισαράκι, στο Νυχτεριανό και στο Κουφαλωτό δε σώζονται. Ο πύργος των Βαμβακάδων ήταν κτισμένος σε υψόμετρο περίπου 1040 μ., όντας ο πύργος με το μεγαλύτερο υψόμετρο στην Κρήτη.