Κυδωνία

Το μοναστηριακό σύμπλεγμα που είναι μετόχι της μονής Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Όρους έχει χαρακτηριστεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Αποτελείται από νεώτερα κεραμόστεγα νεοκλασικά κτίσματα που περιβάλλουν το ανακατασκευασμένο στο 19ο αιώνα μονόχωρο κεραμοσκέπαστο καθολικό.

Η μονή του Αγίου Ιωάννη του Ελεήμονα βρίσκεται πολύ κοντά στο αεροδρόμιο Χανίων, νότια του οικισμού Παζινός ή Γκαγκαλάδο. Η μονή, που λειτούργησε ως μετόχι της μονής Γουβερνέτου, ήταν οχυρωμένη και ο οχυρωματικός περίβολος σώζεται σε εξαιρετική κατάσταση.

Σε πολύ μικρή απόσταση από το καταπράσινο χωριό Περιβόλια Χανίων βρίσκεται το έρημο σήμερα μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου Χαρωδιάς. Σε απόσταση αναπνοής από την πόλη των Χανίων το μοναστήρι με το παράξενο αυτό όνομα, παραμένει παντελώς άγνωστο στον πολύ κόσμο.

Το Σιναΐτικο μετόχι της Αγίας Τριάδας βρίσκεται ανάμεσα στα Περιβόλια και στις Μουρνιές Κυδωνίας και είναι ένα από τα 4 ανεξάρτητα μετόχια της μονής Σινά στην Κρήτη. Η μονή της Αγίας Τριάδας ιδρύθηκε κατά τη Β Βυζαντινή Περίοδο (πριν το 1204) και είχε αγροτικό χαρακτήρα, όπως μαρτυρούν οι χώροι της μονής (ελαιοτριβείο, αποθήκες προϊόντων, κλπ).

Το ερειπωμένο μοναστήρι του Αγίου Ελευθερίου στις Μουρνιές αποτελεί μετόχι της μονής Χρυσοπηγής και βρίσκεται δίπλα στο Γενικό Νοσοκομείο Χανίων, ανάμεσα σε ελαιώνες, σπίτια κι ένα σχολείο. Εδώ βαφτίστηκε ο Ελευθέριος Βενιζέλος.

Το σπήλαιο αυτό, μακριά από τον κόσμο επέλεξε σύμφωνα με την παράδοση να μονάσει ο σημερινός πολιούχος της Κεφαλληνίας Άγιος Γεράσιμος. Συγκεκριμένα σε ηλικία 49 ετών και αφού ήδη είχε καρεί μοναχός και είχε περάσει από τη Ζάκυνθο, το Άγιο Όρος και τους Άγιους Τόπους ήρθε στην Κρήτη.

Ο ναός της Αγίας Παρασκευής στο Πλατάνι χτίστηκε πριν από 100 περίπου χρόνια στην θέση μιας πολύ σημαντικής για όλη την περιοχή πηγής νερού στους πρόποδες του όρους Βερέκυνθος. Η πηγή βρίσκεται στο εσωτερικό του ναού και δεν έχει στερέψει ποτέ. Υπάρχει ειδικό γυάλινο σκέπαστρο στο σημείο της πηγής μέσα στο ναό κι έτσι οι προσκυνητές μπορούν να το δούνε.

Στο έρημο σήμερα χωριό Δρακιανά κοντά στη λίμνη της Αγυιάς και στις όχθες του ποταμού Κερίτη, συναντάμε τον μικρό Βυζαντινό ναό του Αγίου Γεωργίου του Μεθυστή που φέρει ίχνη τοιχογραφιών της Ενετοκρατίας. Στον περίβολό του σώζεται τάφος. Ο ναός εορτάζει στις 3 Νοεμβρίου με λαμπρότητα, όταν ανοίγουν τα βαρέλια με το κρασί.