Κρήτη

Νότια του χωριού Άνω Μούλια Ηρακλείου σε αγροτική τοποθεσία συναντάμε το εκκλησάκι του Οσίου Θεόδωρου του Ηγιασμένου. Ο Όσιος Θεόδωρος ο Ηγιασμένος δεν γιορτάζει των Αγίων Θεοδώρων που γιορτάζουν πολλά εκκλησάκια που υπάρχουν σε διάφορα μέρη αλλά την ημέρα που η εκκλησία τιμά τον Άγιο Θεόδωρο τον Ηγιασμένο στις 16 Μαίου κάθε έτους. Πρόκειται για ένα εξαιρετικά σπάνιο άγιο και η εκκλησία αυτή είναι η μοναδική σε ολόκληρη την Κρήτη που τιμάται στο όνομά του.

Ένα από τα εκκλησάκια της Κρήτης που γιορτάζουν την ημέρα του Αγίου Γεωργίου του Μεθυστή, όταν πρωτανοίγουν τα βαρέλια με το κρασί, είναι ο Άγιος Γεώργιος στο χωριό Απόστολοι Πεδιάδος Ηρακλείου, ένα χωριό με μεγάλη παράδοση στην παραγωγή κρασιού.

Στο μικρό και γραφικό χωριό Γάλυπε Πεδιάδος Ηρακλείου (ή Γάλιπε σε άλλες επιγραφές) συναντάμε την πολύ αξιόλογη εκκλησία της κοιμήσεως της Θεοτόκου. Η εκκλησία της Γαλυπιανής Παναγίας γιορτάζει στις 15 Αυγούστου και είναι μια καλή ευκαιρία να μπει κάποιος στο εσωτερικό του ναού που την ημέρα εκείνη είναι ανοικτός ενώ τις υπόλοιπες μέρες του χρόνου είναι κλειδωμένος για την καλύτερη προστασία του.

Στο κέντρο του χωριού Σταμνοί δεσπόζει ο εντυπωσιακός τρίκλιτος και σταυρεπίστεγος ναός του Σωτήρα Χριστού, που είναι αφιερωμένος στη Μεταμόρφωση του Χριστού, στην Αγία Αικατερίνη και στην Αγία Παρασκευή. Ο ναός χρονολογείται στον 13ο αιώνα και σώζει ελάχιστα δείγματα τοιχογραφιών.

Ο ναός του Αγίου Γεωργίου βρίσκεται μέσα στον αρχαιολογικό χώρο της Λύττου και είναι από τους παλαιότερους ναούς στην Κρήτη. Στο ναό υπάρχουν τοιχογραφίες, ενώ κάτω από το ναό βρέθηκαν ψηφιδωτά δάπεδα παλαιοχριστιανικής Βασιλικής.

Ο ναός για πολλά χρόνια ήταν χωρίς οροφή μισογκρεμισμένος και σε αθλία κατάσταση. Λίγα χρόνια πριν βρέθηκαν χρήματα και έγινε η αποκατάσταση του με κλείσιμο της ανοικτής οροφής η οποία σήμερα είναι ξυλοσκέπαστη ενώ προστέθηκαν πέτρες στα σημεία που οι τοίχοι είχαν χαλάσει. Εξωτερικά προστέθηκε ένα μικρό πετρόχτιστο καμπαναριό και έτσι σήμερα ο ναός αποτελεί ξανά στολίδι για την περιοχή.

Ο ναός της Παναγίας βρίσκεται στο κέντρο του χωριού Κυριάννα και είναι αφιερωμένος στην κοίμηση της Θεοτόκου. Ο αρχικός ναός (11ος αιώνας) ήταν σταυροειδής με τρούλο και έμοιαζε με τον Άγιο Παύλο των Σφακίων. Λέγεται ότι ιδρύθηκε από τον Άγιο Ιωάννη τον Ξένο, από τον οποίο ίσως πήρε το όνομα του το χωριό (Άη Κυρ Γιάννης => Κυριάννα)

Ο ναός της Παναγίας Γοργοεπήκοου βρίσκεται στην επικράτεια του χωριού Πηγαϊδάκια, κοντά στην αρχή του ρέματος που καταλήγει στην παραλία της Καραβόβρυσης στους Καλούς Λιμένες.