Η (Άνω) Ζάκρος είναι μικρή ήσυχη κωμόπολη που βρίσκεται στο ανατολικότερο άκρο της Κρήτης και απέχει 38χλμ από την πόλη της Σητείας. Αποτελεί το διοικητικό κέντρο της περιοχής και έχει περίπου 1000 μόνιμους κατοίκους, ενώ το καλοκαίρι ο πληθυσμός αυξάνεται κυρίως λόγω τουρισμού. Λιμάνι της είναι η Κάτω Ζάκρος.
Κινητήριος δύναμη για την ανάπτυξη της Ζάκρου αποτελούν ακόμη και σήμερα οι πλούσιες πηγές νερού, που τροφοδοτούν μια πολύ μεγάλη περιοχή και εκτεταμμένες καλλιέργειες ελιάς στην ξηροθερμική Ανατολική Κρήτη. Άλλωστε το ίδιο το χωριό της Ζάκρου αναπτύχθηκε αρχικά ως μυλονοχώρι που εξυπηρετούσε της ανάγκες ολόκληρης της επαρχίας. Σε αντίθεση με τις υπόλοιπες περιοχές του Λασιθίου, που κυριαρχούσαν οι ανεμόμυλοι, λόγω απουσίας τρεχούμενου νερού, εδώ υπήρχαν κυρίως νερόμυλοι. Δεκάδες νερόμυλοι, ρασοτριβεία και φάμπρικες λειτουργούσαν ασταμάτητα για το άλεσμα των σιτηρών, την επεξεργασία των μάλλινων υφαντών και το άλεσμα του ελαιόκαρπου, αντίστοιχα.
Σήμερα που οι νερόμυλοι δεν λειτουργούν πλέον, η περιοχή προσελκύει χιλιάδες επισκέπτες κάθε έτος για να εξερευνήσουν τις φυσικές ομορφιές. Η Ζάκρος αποτελεί την έδρα του Γεωπάρκου Σητείας και βρίσκεται πάνω στο Ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4. Από τα αξιοθέατα της περιοχής ξεχωρίζουν το Φαράγγι των Νεκρών, οι παραλίες της Κάτω Ζάκρου και του Ξερόκαμπου, το Μινωικό ανάκτορο της Κάτω Ζάκρου και φυσικά τα δεκάδες σπήλαια του γεωπάρκου. Στον οικισμό λειτουργούν λαογραφικά μουσεία, αναστηλωμένοι νερόμυλοι και κέντρο πληροφόρησης - μουσείο για το Γεωπάρκο Σητείας.
- 1
- 2
Μονοπάτι Ε4 Κάτω Ζάκρος - Πελεκητά - Καρούμες 
Αυτό το τμήμα του μονοπατιού Ε4 προσφέρει τις όμορφες εικόνες των άγριων ανατολικών ακτών της Κρήτης και δεν είναι πάρα πολύ δύσκολο για να το εξερευνήσουμε. Αφού φτάσουμε και δούμε το σπήλαιο των Πελεκητών, περνάμε το αρχαίο λατομείο στα Πελεκητά και τερματίζουμε στην πανέμορφη παραλία Καρούμες.
Έπαυλη Άνω Ζάκρου 
Η μινωική έπαυλη της Άνω Ζάκρου εντοπίστηκε το 1965 από τον Ν. Πλάτωνα και τον Ι. Σακελλαράκη. Ήταν αγροτική έπαυλη με πλήρεις εγκαταστάσεις για παραγωγή οίνου, πολύ παρόμοιες με τις σημερινές, και μεγάλους πίθους για το κρασί. Το πιεστήριο εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Σητείας.
Μουσείο Νερού και Υδροκίνησης Ζάκρου 
Κοντά στις κατάφυτες Πηγές της άνω Ζάκρου μπορούμε να επισκεφτούμε το μουσείο Νερού και Υδροκίνησης, το οποίο στεγάζεται σε τρεις αναστηλωμένους νερόμυλους από το 2007. Είναι χαρακτηριστικό ότι ολόκληρη η περιοχή ως τις αρχές του 20ου αιώνα εξαρτιόταν από τη Ζάκρο, καθώς εδώ υπήρχαν 11 νερόμυλοι.
Μονοπάτι Κάτω Ζάκρος - Ξερόκαμπος 
Η παραλιακή πορεία από την Κάτω Ζάκρο μέχρι τον Ξερόκαμπο αποτελεί μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για να γνωρίσετε το άγριο βραχώδες τοπίο της νοτιοανατολικής Κρήτης. Στην πορεία θα συναντήσετε πολλά σπήλαια και όμορφους γεωλογικούς σχηματισμούς. Στο τέλος της πορείας μπορείτε να απολαύσετε το μπάνιο σας στις όμορφες ακρογιαλιές του Ξερόκαμπου.
Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Ζάκρου 
Το Μουσείο είναι αφιερωμένο στα χαρακτηριστικά του Φυσικού Περιβάλλοντος του Πάρκου. Μέσα από μικρές αναπαραστάσεις οικοτόπων (διοράματα), προθήκες, ταριχευμένα ζώα, πετρώματα, απολιθώματα και πόστερς, παρουσιάζονται τα ιδιαίτερα στοιχεία της χλωρίδας, πανίδας και γεωλογίας της περιοχής.
Από τη Ζήρο το Ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4 κατευθύνεται βορειοανατολικά και σύντομα εισέρχεται σε ένα δίκτυο χωματόδρομων που οδηγούν στον ερειπωμένο οικισμό Σκαλιά. Τα Σκάλια ήταν οχυρωμένα και οι κάτοικοί τους σφαγιάστηκαν από τους Τούρκους.
- 1
- 2
