Οι Αρχάνες είναι μία όμορφη κωμόπολη κτισμένη σε υψόμετρο περίπου 400 μέτρων, στο μέσο μιας λεκάνης που την διαρρέει ο χείμαρρος Καίρατος και την χωρίζει σε δυο άνισα μέρη. Απέχει 14 χιλιόμετρα από την πόλη του Ηρακλείου και μόλις 7 χιλιόμετρα από το μινωικό ανάκτορο της Κνωσού. Το "πολύχρωμο" αυτό χωριό έχει βραβευτεί σε διαγωνισμό της Ευρωπαικής Ένωσης και αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση, όσον αφορά την οικιστική του ανάπτυξη. Μπορεί κανείς να επισκεφθεί τα μικρά μουσεία ανακαλύπτοντας την ιστορία της περιοχής μέσα από τα ευρήματα των Μινωικών-Βυζαντινών χρόνων μέχρι και τα εκθέματα λαογραφικής τέχνης. Επίσης πλήθος κτιρίων θαυμάσιας αρχιτεκτονικής και βυζαντινές εκκλησίες επιβεβαιώνουν το χαρακτηρισμό των Αρχανών ως πρότυπο παραδοσιακό οικισμό.
Μπορεί στην όμορφη πλατεία να απολαύσει ποικιλία μεζέδων στις ταβέρνες με την αυθεντική Κρητική παραδοσιακή κουζίνα, όπως και να γευθεί το Αρχανιώτικο κρασί. Στα παραδοσιακά λιοτρίβια (φάμπρικες) και τα πατητήρια θα ανακαλύψει τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι του χωριού παρήγαγαν από αιώνες πριν τα θαυμαστά προϊόντα, το λάδι και το κρασί ενώ δεν είναι τυχαίο ότι στην ευρύτερη περιοχή έχει ανακαλυφτεί πατητήρι που πιστεύεται ότι είναι το αρχαιότερο στον κόσμο. Το καλοκαίρι μπορεί κανείς να συμμετέχει στον τρύγο του αμπελιού παίρνοντας μέρος στην γιορτή του Αρχανιώτη αγρότη αλλά και σε άλλες αγροτικές δραστηριότητες και πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Για τους λάτρεις της φύσης και της πεζοπορίας υπάρχουν πολλές επιλογές. Μπορεί να πεζοπορήσει στο Γιούχτα, το ιερό βουνό των Αρχανών με ύψος 811 μέτρα, όπου σύμφωνα με το θρύλο έχει ταφεί ο πατέρας των Θεών και των ανθρώπων Δίας και να μαγευτεί από τα αρώματα των βοτάνων και τη μοναδική άγρια φύση. Μπορεί επίσης να ακολουθήσει το ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4 ως τη Μυρτιά ή τον Προφήτη Ηλία, να οδηγήσει μέσα στο Αρχανιώτικο φαράγγι, κάτω από την σκιά των αιωνόβιων δρυών και πλατάνων, αλλά και να ανέβει στο Φουρνί με την αρχαία νεκρόπολη και το υπέροχο δάσος.
Σπήλαιο Χωστό Νερό 
Το σπήλαιο του Χωστού νερού βρίσκεται στην περιοχή Σελιά του Γιούχτα κοντά στο δρόμο που οδηγεί στην κορυφή του Αφέντη Χριστού. Βρίσκεται σε υψόμετρο περίπου 720μ. στη νοτιότερη κορφή του ιερού βουνού και για να μπορέσει να το δει κανείς πρέπει να μπει έρποντας.
Μινωικό Ανάκτορο Αρχανών 
Το ανάκτορο των Αρχανών βρίσκεται στην περιοχή Τουρκογειτονιά των Άνω Αρχανών. Ήρθε στο φως μόλις το 1964 από το Γιάννη Σακελλαράκη, καθώς ως τότε είχαν εντοπιστεί ελάχιστα ίχνη του. Τμήματα του βρίσκονται ακόμα κάτω από τις σημερινές κατοικίες.
Αρχαιολογικό Μουσείο Αρχανών 
Το Αρχαιολογικό Μουσείο των Αρχανών λειτουργεί από το 1993 σε ένα όμορφο νεοκλασικό κτίριο που στέγασε το 1ο δημοτικό σχολείο των Αρχανών, στη συνοικία Τζαμί. Εδώ φυλάσσονται μινωικά πήλινα και λίθινα αγγεία που βρέθηκαν κατά τη διάρκεια ανασκαφών στο Φουρνί, στα Ανεμόσπηλια και στις Αρχάνες.
Το Βαθύπετρο είναι ένας πολύ μικρός οικισμός 4km και 20km νότια των Αρχανών και του Ηρακλείου, σε μια τοποθεσία με μοναδική θέα στον Γιούχτα και στις κοιλάδες με τους αμπελώνες που σχηματίζονται στα νότια του. Δίπλα στο χωριό και στον δρόμο που ενώνει τις Αρχάνες με τη Λιγόρτυνο έχει ανασκαφεί ένα μινωικό μέγαρο.
Τα κελιά των Καλογράδων στο Γιούχτα 
Το κτίριο αυτό είναι τριώροφο κι έχει χτιστεί σε ένα πολύ δύσβατο και μη ορατό σημείο, σε πολύ απόκρημνο γκρεμό, σχεδόν από κάτω από την εκκλησία. Ακριβώς αυτή η θέση το κάνει εντυπωσιακό και θα μπορούσε κάποιος να του αποδώσει τον χαρακτηρισμό Μετέωρα της Κρήτης. Το κατώτερο επίπεδο αποτελείται από σπήλαιο, που πιστεύεται ότι λειτουργούσε ως ναός.
Ναός Αγίου Ιωάννη Μαγγανίτη 
Ο Βυζαντινός ναός του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στις Αρχάνες ονομάζεται Μαγγανίτης από την δημόσια πέτρινη μαγκάνα (πιεστήριο) που υπήρχε εδώ για την παραγωγή οίνου. Οι Ενετοί της αναφέρουν ως DE SAN ZUANNE THEOLOGO DETTO STO MANGALO δηλαδή ως ο Αγιος Ιωάννης ο Θεολόγος στο Μάγκαλο ή στη Μαγκάνα.
Ο (πολύ παλιός) ναός του Μιχαήλ Αρχαγγέλου βρίσκεται νότια των Αρχανών και φέρει τοιχογραφίες του 1315. Σε μια τοιχογραφία αναπαριστάται ο ιδρυτής της εκκλησίας να κρατάει μια μακέτα του ναού, ενώ υπάρχουν και αναπαραστάσεις κολασμένων.
Σε μια κατάφυτη από κυπαρίσσια, πλατάνια και πεύκα πανοραμική τοποθεσία νότια των Αρχανών, κάτω από μια βραχοσκεπή είναι κτισμένος ο Άγιος Ιωάννης ο Ριγολόγος. Αυτή η άγνωστη τοποθεσία είναι ιδανική για πικ νικ, αλλά και για πεζοπορία από τις Αρχάνες.
