Κρήτη

Ο ναός της Παναγίας στα Πλατάνια Αμαρίου βρίσκεται στο κέντρο του χωριού και είναι μονόχωρος καμαροσκέπαστος με ημικυλινδρική αψίδα. Είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου και εορτάζει το Δεκαπενταύγουστο. Ο ναός χρονολογείται στον 13ο - 14ο αιώνα και φέρει στο εσωτερικό του τοιχογραφίες της ίδιας περιόδου.

Ο μικρός μονοχωρος καμαροσκέπαστος ναός της Οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας βρίσκεται στον έρημο οικισμό της Σαμαριάς, μέσα στο ομώνυμο φαράγγι, και σε σημείο που οδηγεί σύντομο μονοπάτι. Σύμφωνα με μια από τις εκδοχές, το όνομά του φαραγγιού της Σαμαριάς προέρχεται από την παραφθορά του ονόματος της Οσίας Μαρίας.

Η μικρή μονή της Παναγίας στη Λυγιά βρίσκεται σε δασική περιοχή κοντά στο Σταυροχώρι Σητείας. Στο σημείο οδηγούν διάφοροι χωματόδρομοι, με τον πιο βατό (μήκους 5.2 χλμ) να ξεκινάει από την εκκλησία του Αγίου Φανουρίου στο δρόμο που ενώνει τον Κουτσουρά με το Σταυροχώρι.

Ανάμεσα στο Λουτρό Σφακίων και τη διάσημη παραλία Γλυκά Νερά συναντάμε το ασβεστοβαμμένο ξωκλήσι του Τιμίου Σταυρού, με μεγάλα τραπέζια που μαρτρούν ότι εδώ γίνεται μεγάλο πανηγύρι στις 14 Σεπτεμβρίου κάθε χρόνο. Στο σημείο του ναού υπήρξε μικρό φρούριο.

Ο ναός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στους Κασσάνους Πεδιάδος είναι μικρός, μονόχωρος και καμαροσκέπαστος. Στο εσωτερικό του διασώζονται ίχνη τοιχογραφιών της Παλαιολόγειας Σχολής από το 14ο αιώνα. Μπορούμε να διακρίνουμε σκηνές από το Δωδεκάορτο, τα Πάθη, διάφορους αγίους, τον Μαριολογικό κύκλο, κα.

Ανατολικά των Μαλίων, στην περιοχή Λούτρες, υπάρχει ο ναός του Αγίου Γεωργίου. Ο ναός είναι κτισμένος στη θέση παλαιότερου του 9ου αιώνα και χρονολογείται στην Ενετοκρατία (13ος αιώνας). Στο εσωτερικό του φέρει τοιχογραφίες, από τις οποίες δεσπόζει ο Άγιος Γεώργιος στο άλογό του, αλλά και διάφορες μορφές αγίων. Στους τοίχους διακρίνονται χαράγματα περιηγητών του 1594,1613,1614 και 1616.

Ο ναός του Σωτήρος του 14ου αιώνα βρίσκεται κοντά στις Ποταμιές. Είναι μονόχωρος καμαροσκεπής ναός με δίρριχτη στέγη και το θύρωμα στη δυτική πλευρά του ναού. Παρουσιάζει απλό αρχιτεκτονικό τύπο με ελαφρά οξυκόρυφα επιμέρους τμήματα στο εξωτερικό.

Ο ναός του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου δίπλα στην σιναϊτικη μονή της Παναγίας Σπηλιώτισσας φέρει τοιχογραφίες από τον αγιογράφο Φωκά, τον οποίο συναντάμε και σε άλλες εκκλησίες της επαρχίας Πεδιάδος. Στο ναό αναγράφεται η χρονολογία 1291, όντας από τους παλαιότερους της περιοχής.