Οικισμός Ξερόκαμπος στο Βαλή
Σε απόσταση αναπνοής από το ολοζώντανο χωριό Βαλής στη Μεσαρά Ηρακλείου βρίσκεται ο Ξερόκαμπος, ένα ερειπωμένο και ακατοίκητο πλέον χωριό παρατημένο στην αργή μα σίγουρη φθορά του χρόνου. Οι τελευταίοι κάτοικοι έφυγαν από τον Ξερόκαμπο λίγο μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, περίοδος κατά την οποία ερημώθηκαν πολλά χωριά στην Κρήτη.
Τα αρκετά σπίτια που ακόμα στέκουν και μπορεί να θαυμάσει ο επισκέπτης αποτελούν μοναδικό μνημείο τυπικής Κρητικής αγροικίας, όλα πέτρινα με ντόπια πέτρα. Λίγα μέτρα βορειοδυτικά του Ξερόκαμπου ξεχωρίζει στο σχετικά πεδινό ανάγλυφο της περιοχής η κορφή του λόφου του Προφήτη Ηλία με υψόμετρο 491 μέτρα στο σημείο που τα χωράφια του Βαλή συναντάν τις περιουσίες του χωριού Μεγάλη Βρύση.
Ο Προφήτης Ηλίας δεσπόζει σε όλη την περιοχή παρέχοντας θέα σχεδόν σε όλο τον κάμπο της Μεσαράς. Εκκλησάκι του Αγίου δεν υπάρχει πουθενά, σώζεται όμως το τοπωνύμιο και η διήγηση ότι πολύ παλιά υπήρχε εκεί ναός κορυφής αφιερωμένος στον Ηλία τον Προφήτη των κορυφών. Στην κορφή του λόφου προϋπήρχε Μινωικό Ιερό Κορυφής, παντελώς άγνωστο στο ευρύ κοινό με τάφους και άλλες εγκαταστάσεις τις οποίες η επίσημη αρχαιολογική σκαπάνη ποτέ δεν ανάσκαψε. Αντί των αρχαιολόγων όμως τον Προφήτη Ηλία επισκέφτηκαν πολλοί αρχαιοκάπηλοι που καταλήστεψαν την περιοχή αφήνοντας παντού τρύπες στο έδαφος οι περισσότερες από τις οποίες είναι αρκετά πρόσφατες.
Κείμενο Φωτογραφίες: Χριστόφορος Χειλαδάκης
