Ναός Αγίου Ιωάννη στο Ρουκάνι
Ο ναός του Αγίου Ιωάννη βρίσκεται σε μια κατάφυτη τοποθεσία με δρύες δίπλα στο χωριό Ρουκάνι Τεμένους και αποτελεί ένα από τα ιστορικότερα Βυζαντινά μνημεία της Κρήτης. Ο ναός χρονολογείται στον 11ο-12ο αιώνα και πιθανώς λειτουργούσε ως μοναστήρι αφιερωμένο στον Άγιο Ιωάννη το Θεολόγο. Σήμερα ο ναός είναι αφιερωμένος στον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο.
Ο ναός ανήκει στον τύπο του απλού τετράστυλου σταυροειδούς με τρούλο, που ήταν διαδεδομένος κυρίως στην υπόλοιπη Ελλάδα. Γι’ αυτό πιστεύεται ότι οι κατασκευαστές του προέρχονταν από την Κωνσταντινούπολη, κι όχι από την Κρήτη. Στη νότια πλευρά προστέθηκε αργότερα ένα μονόχωρο, καμαροσκέπαστο παρεκκλήσι. Ο σημερινός τρούλος που στηρίζεται με τέσσερις κολόνες έχει ανακατασκευαστεί τον 19ο αιώνα.
Εντυπωσιάζει η βαριά ξύλινη πόρτα («κερκόπορτα»), ενώ δίπλα υπάρχουν μαρμάρινες ταφικές επιγραφές, μια ρωμαϊκή δεξαμενή και τάφοι μοναχών του 16ου αιώνα. Στο χώρο αυτό βρέθηκε μια μολυβένια σφραγίδα (μολυβδόβουλο) των Ενετικών χρόνων με το όνομα του Αρχιμανδρίτη Ανδρέα Ρουκάνη, η οποία εκτίθεται στο Ιστορικό Μουσείο Ηρακλείου. Δεν διασώζεται ο τοιχογραφικός διάκοσμος.
Πηγή: Χριστόφορος Χειλαδάκης
