Στο κεντρικότερο σημείο του κάμπου της Ιεράπετρας συναντάμε το χωριό Επισκοπή. Το όνομά του (όπως και οι άλλες Επισκοπές της Κρήτης) το οφείλει στο γεγονός ότι στη Βυζαντινή περίοδο υπήρξε έδρα Επισκόπου. Στο κέντρο σχεδόν του χωριού συναντάμε τον εντυπωσιακό ναό του Αγίου Γεωργίου και Αγίου Χαραλάμπους.
Ξωμονάστερα και παλιά ερημητήρια συναντάμε διάσπαρτα σε όλη την ενδοχώρα της Κρήτης. Η έλευση του Αγίου Ιωάννη του Ξένου στην Κρήτη ήταν η απαρχή μιας σπουδαίας ασκητικής παράδοσης, που συνεχίζεται ως και τις μέρες μας. Δεκάδες ερημίτες απομονώθηκαν στα πιο απόμερα σημεία του νησιού, δημιουργώντας ζωντανές ασκητικές κοινότητες, που στην πορεία μετεξελίχθηκαν σε ακμαία μοναστήρια. Σπουδαίο παράδειγμα ερημητηρίου, η Μονή Καθολικού στο Ακρωτήρι Χανίων, στα σπήλαια του οποίου, ασκητές, ζούσαν τον αυστηρό μοναχικό τους βίο, εγκαταλείποντας τις εγκόσμιες απολαύσεις. Εξίσου σημαντικές ήταν οι θρησκευτικές περιοχές των άγριων χερσονήσων της Γραμβούσας και του Ροδωπού, με τις πολλές, πλέον ανενεργές, μικρές μονές.
Το μεγαλύτερο όμως ερημητήριο, φυσικά απομονωμένο από τον υπόλοιπο πολιτισμό, ήταν τα δύσβατα Αστερούσια Όρη, όπου λέγεται ότι έζησε ο Απόστολος Παύλος για 2 χρόνια. Εκατοντάδες σπηλιές από τον Άγιο Νικήτα, τον Κουδουμά, τον Άγιο Αντώνιο, τον Άγιο Ιωάννη ως και το Ακρωτήριο Λίθινο, φιλοξένησαν τους φιλέρημους Χριστιανούς κάθε εποχής. Οι σχέσεις ανάμεσα στους ασκητές ήταν τόσο περιορισμένες, που στο Αγιοφάραγγο και το Μάρτσαλο μαζεύονταν μόνο μια φορά το χρόνο, στο Γουμενόσπηλιο, για να μετρηθούν και να δουν πόσοι επιζούν.
Στην Ανατολική Κρήτη, το μεγαλύτερο πεδίο ασκητισμού είναι το ορεινό Μιραμπέλο με τις δεκάδες μικρές μονές, τις οποίες συναντάει κανείς σε κάθε βήμα του. Εδώ οι ασκητές έκτιζαν μικρά μοναστήρια, στα οποία διέμεναν συνήθως μόνοι.
Μέσα από το όμορφο χωριό Αιτάνια Πεδιάδος Ηρακλείου φεύγει ένας εντυπωσιακά κατηφορικός χωματόδρομος που φτάνει μέχρι το εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής. Η Αγία Παρασκευή βρίσκεται σε μια λαγκαδιά απίστευτης ομορφιάς γεμάτης με αιωνόβια ψηλά κυπαρίσσια που δεσπόζουν σε ολόκληρη την περιοχή.
Η μονή Ξερών Ξύλων βρίσκεται στην επαρχία του Μιραμπέλου, κοντά στο χωριό Κουρούνες σε μια απομονωμένη περιοχή που μπορεί κάποιος να φτάσει μέσω χωματόδρομου. Ο ναός είναι αφιερωμένος στον Άγιο Γεώργιο και σήμερα δεν κατοικείται.
Ο πανέμορφος ναός της Παναγίας Κεράς στο Αμάρι είναι κρυμμένος ανάμεσα σε ελαιώνες της περιοχής. Ο τρίκλιτος ναός του 15ου αιώνα είναι κτισμένος στη θέση κατεστραμμένου σταυροειδούς ναού με τρούλο του 13ου αιώνα, που με τη σειρά του πιστεύεται ότι ήταν κτισμένος στη θέση ναού του Απόλλωνα.
Ο ναός του Αγίου Γεωργίου της Φαλάνδρας ή Φλάνδρας βρίσκεται κοντά στη Φαιστό και ήταν καθολικό μικρής μονής. Δίπλα στο ναό σώζονται τάφοι της Ενετοκρατίας (με επιγραφή του 1581).
Ο ναός του Αγίου Ιωάννη του Πρόδρομου στο χωριό Δελιανά είναι μονόχωρος καμαροσκέπαστος και ανάγεται στη Βυζαντινή εποχή. Στο εσωτερικό του σώζονται τοιχογραφίες του 13ου-14ου αιώνα με την κεφαλή του Αγίου Ιωάννη «επί πίνακι», την κοίμηση της Θεοτόκου και τις παραστάσεις των κολασμένων αιρετικών Καθολικών να ξεχωρίζουν.
Στη μαγευτική τοποθεσία Χυμευτού (ή Χειμεφτού) κοντά στη Μονή Μαλεβιζίου συναντάμε τον ναό του Αγίου Γεωργίου και του Τιμίου Σταυρού. Στην τοποθεσία αυτή ήταν κτισμένη η μονή του Τιμίου Σταυρού που υπήρξε μετόχι της Μονής Καβαλλαράς στις Κορφές.
Όταν άρχισαν οι επιδρομές των πειρατών στις θάλασσες της Κρήτης, οι μοναχοί της μονής Αγίου Γεωργίου στις Μένιες αποφάσισαν να μεταφερθούν σε μια πιο ασφαλή τοποθεσία.