Το σπήλαιο βρίσκεται βόρειο-ανατολικά από το χωριό Νίθαυρις, σε υψόμετρο 700μ. στην περιοχή Καλικάς. Οι διαστάσεις του είναι 100Χ40 και με ανώτερο ύψος τα 20 μέτρα. Εκτός από τις πολλές του ονομασίες "ONYMAXOC", "Καλλικά Τρύπα", "Νοτική Τρύπα Νιθαύρεως", "Πωλ Φωρ", την εντυπωσιακή του είσοδο που είναι χαραγμένο το αρχαίο όνομα ONYMAXOC και τους περίφημους σταλακτίτες, κρύβει και μια πλούσια ιστορία που μαρτυρεί ότι εκατοικείτο από τον άνθρωπο από την αρχαιότητα.
Στο οροπέδιο Λασιθίου αναπτύχτηκε την δεκαετία του 1950 και μετά, το πρώτο, το μεγαλύτερο και ομορφότερο αιολικό πάρκο του κόσμου με 13.000 περίπου ανεμόμυλους, συνολικής εγκαταστημένης ισχύος πάνω από 5 MW.
Δυτικά από τη Μονή Κουδουμά, βρίσκεται το Αββακόσπηλιο, ένας σπηλαιώδης ναός στον οποίο ασκήτευε κατά τον 7ο αι. ο Όσιος Κοσμάς και θάφτηκε το σκήνωμα του, σύμφωνα με την παράδοση.
Στην αρχή του φαραγγιού του Μάρτσαλου θα συναντήσετε την υπέροχη Εκκλησία της Παναγιάς της Μαρτσαλιανής, αφιερωμένη στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Η Εκκλησία, που είναι κτισμένη μέσα στον βράχο, χρησιμοποιήθηκε ως κατακόμβη κατά την διάρκεια των χριστιανικών διωγμών.
Πάνω στο Ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4 που συνδέει τις Αλώνες με τον Άγιο Κωνσταντίνο, σε λόφο με πρίνους κοντά στο χωριό Μούνδρος, συναντάμε τον εγκαταλελειμμένο οικισμό Νησί. Τα χαλάσματα του οικισμού μαρτυρούν την σπουδαία του ιστορία, καθώς συναντάμε όμορφα σπίτια και σημαντικούς ναούς. Μέσα στον οικισμό υπάρχει ο ναός του Αγίου Γεωργίου, ενώ λίγα μέτρα παραέξω υπάρχει ο ναός της Παναγίας της Νησιανής.
Το Γωνιανό φαράγγι είναι η μοναδική δίοδος που συνδέει τον Σκλαβόκαμπο και τις Γωνιές με την Τύλισο κι από εδώ περνάει ο δρόμος για Ανώγεια. Το μήκος του είναι 3 χλμ. και είναι φαρδύ σχετικώς και ευθύγραμμο.
Το άγνωστο φαράγγι Κουρούκουλος ξεκινάει από το σχεδόν ερειπωμένο (3 κάτοικοι) χωριό Αγαλιανό στην επαρχία Μεραμπέλου Λασιθίου. Από το χωριό και ακολουθώντας παλιό μονοπάτι μπαίνουμε στην κοίτη η οποία είναι βατή για πεζοπορία σε όλο της το μήκος.
