Μονή Παναγίας Κεράς Καρδιώτισσας
Η Μονή Κεράς Καρδιωτίσσης βρίσκεται 50χλμ νοτιοανατολικά του Ηρακλείου, σε μια κατάφυτη περιοχή της Βόρειας Δίκτης, δίπλα στον δρόμο που οδηγεί στο Οροπέδιο Λασιθίου. Πρόκειται για ένα ιστορικό μοναστήρι, από το οποίο έχουν πάρει το όνομα τους οι οικισμοί Κάτω Κερά και Άνω Κερά. Λόγω της οχυρής θέσης της, στη διάρκεια των κρητικών επαναστάσεων ήταν το επαναστατικό κέντρο της Ανατολικής Πεδιάδας και υπέστη πολλές φορές τα αντίποινα των Τούρκων. Σήμερα η Κερά λειτουργεί ως γυναικεία μονή. Αξίζει να την επισκεφτείτε, συνδυαζόμενη με μια βόλτα στο Οροπέδιο Λασιθίου.
Δεν είναι γνωστή η ακριβής ημερομηνία ίδρυσης του μοναστηριού. Πιστεύεται ότι η ίδρυση της μονής συνδέεται με την θαυματουργή εικόνα της Παναγιάς από την οποία παίρνει και το όνομα της, που βρίσκεται στον Ναό του Αγίου Αλφόνσου στο Εσκουιλίνο της Ρώμης και καλλιτεχνήθηκε από τον Άγιο Λάζαρο (9ος αιώνας). Η εικόνα αναπαριστά την Παναγία την Καρδιώτισσα, τη Βρεφοκρατούσα Παναγία, η οποία βαστάζει το βρέφος του Ιησού στην αριστερή αγκαλιά της, πίσω από την καρδιά. Σύμφωνα με την παράδοση, κατά την περίοδο της Εικονομαχίας η εικόνα μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη, αλλά επέστρεψε θαυματουργώς πίσω. Επίσης, κατά την Ενετοκρατία η εικόνα κλάπηκε από έναν έμπορο κρασιού και μεταφέρθηκε στη Ρώμη. Το 1735 αντικαταστάθηκε από άλλη εικόνα, η οποία θεωρείται εξίσου θαυματουργή.
Ο πανέμορφος πετρόκτιστος ναός της μονής είναι αφιερωμένος στο Γενέσιο της Θεοτόκου (8 Σεπτεμβρίου). Ο σημερινός ναός έχει κατασκευαστεί σε τέσσερις φάσεις. Αρχικά, ήταν μονόχωρος και αργότερα επεκτάθηκε με δύο νάρθηκες και ένα μικρότερο παρεκκλήσι. Δίπλα στο ναό υπάρχει χώρος που λένε ότι λειτούργησε κρυφό σχολείο. Στο ιερό υπάρχει αλυσίδα που λένε ότι έδεναν την εικόνα για να μην διαφύγει και οι πιστοί τυλίγονται με αυτή για να ιαθούν.
Χαρακτηριστικές είναι οι παμπάλαιες τοιχογραφίες του 14ου αιώνα, πολύ ταλαιπωρημένες από τον χρόνο. Το εικονογραφικό πρόγραμμα περιλαμβάνει 7 σκηνές από το βίο της Παναγίάς. Στο μεσαίο και στο νότιο κλίτος οι τοιχογραφίες χρονολογούνται κοντά στο 1320 και ιστορούνται ο ευαγγελικός κύκλος και η παράσταση της Δευτέρας Παρουσίας. Η προσθήκη των δύο κλιτών αυτών και η αγιογράφησή τους πιθανότατα σχετίζεται με τη «δούλη του θεού Καλή» που απεικονίζεται στο πεσσό της νότιας προσθήκης σε τύπο νεκρικού πορτραίτου. Διάκοσμο του 15ου αιώνα φέρει και το βόρειο κλίτος από το οποίο σώζονται λίγες σκηνές, όπως τμήμα της παράστασης του εφίππου Αγίου Γεωργίου.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
 - Historical Museum of Crete.JPG)
Χρονολόγιο
- 961-1204: Ιδρύεται η μονή Κεράς
- 1333: Η μονή αναφέρεται ως φέουδο του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως.
- 1498: Έλληνας έμπορος κρασιού κλέβει την εικόνα της Κεράς και τη μεταφέρει στο ναό του Αγίου Ματθαίου στη Ρώμη.
- 1720: Η μονή γίνεται σταυροπηγιακή, δηλαδή υπάγεται απευθείας στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Η οικογένεια Μαγγανάρη αναλαμβάνει την ανακαίνιση της.
- 1735: Η παλιά εικόνα αντικαθίστανται με αντίγραφο της, το οποίο υπάρχει ακόμη και σήμερα στη μονή και θεωρείται θαυματουργό.
- 1799: Η (παλιά) εικόνα μεταφέρεται από τον Άγιο Ματθαίο στη Μονή του Αγίου Ευσεβίου στη Ρώμη.
- 1822: Οι Τούρκοι καταστρέφουν την μονή, η οποία αργότερα αναστηλώνεται.
- 1842: Οι Τούρκοι ξανακαταστρέφουν το μοναστήρι.
- 1866-1867: Η μονή γίνεται ορμητήριο Κρητών επαναστατών και γίνεται στόχος των Τούρκων.
- 1927: Η παλιά εικόνα της Παναγίας μεταφέρεται από τον Άγιο Ευσέβιο της Ρώμης, στον Ναό του Αγίου Αλφόνσου στο Εσκουαλίνο.
- 1982: Αρχαιοκάπηλοι κλέβουν την θαυματουργή εικόνα της Παναγίας (νεώτερη), αλλά συλλαμβάνονται αργότερα.
